بخش تحقیقات گیاه پزشکی استان لرستان

یک سیستم الکترونیک برای کسب اطلاعات جغرافیایی است.جی آی اس سیستمی است که با بهره‌گیری از آن، کلیه اطلاعات جمع‌آوری شده به صورت لایه لایه تهیه شده و پس از تفیک و کنترل داده‌ها کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز وارد سیستم می‌شود. بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده‌های موردنیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن داده‌ها ونیز امکان استفاده از داده‌های موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم می‌گردد. همچنین زمینه‌ای برای شناساندن و معرفی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های متعدد و در عین حال، تشخیص خلأ‌های مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد. جی‌آی‌اس یک سیستم اطلاعاتی است که پردازش آن بر روی اطلاعات مکان مرجع یا اطلاعات جغرافیایی است و به کسب اطلاعات در رابطه با پدیده‌هایی می‌پردازد که به‌نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند.

مبارزه با آفات و بیماری­های گردو به علت بزرگ بودن این درختان مشکل است زیرا سمپاشی تمام درخت گردو به سختی انجام می­شود. کاشت درختان پیوندی استفاده از پایه­های پاکوتاه، تربیت وهرس و انتخاب ارقامی که بطور جانبی محصول می دهند موجب کاهش اندازه درخت شده و بطور محسوسی سمپاشی و برداشت میوه را آسانتر می­کند. تدابیر بهداشتی تاثیر زیادی در کنترل آفات و بیماری­ها دارد و شامل کاشت درختان سالم، جلوگیری از انتقال آفات و بیماریها از طریق ادوات هرس و سایر وسایل کشاورزی، هرس برگ­ها و شاخه های بیمار و سوزاندن آنهاست. هرس اصلی درخت کاربرد صحیح سموم و موقع سمپاشی در موفقیت کنترل بیماری مؤثر است. باکتری عامل بیماری در جوانه­های در حال خواب زمستان­گذرانی می کند به همین دلیل مبارزه با آن مشکل است. با وجود این محلول­پاشی به موقع بوسیله محلول بردو و ترکیبات مسی آن را کنترل می کند. سمپاشی اول هنگامی صورت می­گیرد که اولین گلهای ماده باز شده باشند. بسته به شرایط آب و هوایی سمپاشی دو نوبت دیگر به فواصل 7 روز باید تکرار شود. استفاده از مس متالیک به میزان 5/4 کیلوگرم در هکتار بطور مؤثری این بیماری را کنترل کرده است.

بهترين راه تعيين اينكه چه سمومي قادر به اختلاط با يكديگر در مخزن سمپاش مي‌باشند مراجعه به اطلاعات مندرج بر روي برچسب سموم است. اما بر روي اغلب برچسب سموم چنين اطلاعاتي درج نشده است. در اين موارد با استفاده از يك روش ساده مي توان سمومي را كه از نظر شيميائي و فيزيكي با يكديگر قابل اختلاط هستند را تشخيص داد. در اين روش در يك ليوان شيشه‌اي يا بشر مقدار معيني از سموم و ساير موادي كه لازم است در مخزن سمپاش قرار گيرد ريخته مي‌شود. سپس يك پنجم تا نصف ليوان از ماده حامل (آب) پر شده و مواد را باهم كاملاً مخلوط مي‌نمايند. پس از مخلوط كردن، مخلوط حاصله را به مدت 15- 10 دقيقه در يك مكان ثابت قرار مي‌دهند. اگر بعد از اين مدت مخلوط حاصله دچار رسوب، از هم پاشدگي اجزا، ژله‌اي شدن و … شد مواد مخلوط شده قابليت اختلاط شدن با يكديگر را ندارند. ولي چنانچه هيچ يك از اين موارد رخ نداد سموم با يكديگر قابل اختلاط مي‌باشند.
در واقع و بیان صحیح جهت اختلاط سموم از نظر فيزيكي اگر دو سم را خواستيم مخلوط كنيم بايد از سم A‌ يك محلول سمي در حد cc 100 و از سم B‌ نيز يك محلول سمي در حد cc 100 سپس از هر محلولAوB بمقدار cc 50 در ظرف شيشه‌اي سومي ريخته و پس از ده دقيقه هر سه محلول سمي را كنار هم قرار مي‌دهيم و موارد زير را بررسي مي‌كنيم :

1 ـ ظرف حاوي دو سم نبايد گرم شود .
2 ـ ظرف حاوي دو سم نبايد رسوب كند .
3 ـ ظرف حاوي دو سم نبايد دو لايه گردد . ( امولسيون شكسته شود )
4 ـ ظرف حاوي دو سم نبايد داراي ذرات كريستاله باشد .
5 ـ ظرف حاوي دو سم نبايد تغيير رنگ زياد دهد .

در اختلاط سموم موارد كلي نيز بايد رعايت گردد از جمله اينكه :

1 ـ سموم اسيدي با سموم قليائي مخلوط نگردد .
2 ـ سموم با تركيبات مسي با ساير سموم مخلوط نگردد .
3 ـ سموم با تركيبات گوگردي با ساير سموم مخلوط نگردد .
4 ـ در صورت امكان سموم حشره‌كش با علف كش‌ها مخلوط نگردد

خطرات كلي :

استفاده غير صحيح از حشره كش ها ممكن است خطرهاي زير را دربر داشته باشد:

- از بين رفتن حشره هاى شكارچى كه موجب طغيان آفت مى شوند.

- از بين رفتن حشره هاى گرده افشان كه موجب كاهش كمى و كيفى محصولات كشاورزى مي شوند.

- داشتن اثر سوء بر زندگي حيوانات (ماهى ها ) و گياهان  (بد- مزه شدن قسمت هاى خوراكى).

- كاهش قوه ناميه بذر هاى انبارى.

-ذخيره شدن سموم در خاك به حدى كه مانع رشد كافى گياهان ميشوند.

-ايجاد مقاومت در حشرات.

- خطر انفجار وآتش سوزى.

پيشگيرى ها :

چون استعمال سموم براى انسان و دام سميت زيادى به دنبال دارند لذا كاربرد صحيح آنها داراى اهميت است و رعايت نكات زير ضرورى است:

- برچسب روى ظرف حاوى سم را به دقت مطالعه كرده و دستور كار را به طور صحيح اجرا نماييد و ظرف حاوى سم را براى موارد احتمالى در جاى مخصوص نگهدارى نماييد.

- اطمينان از كاليبراسيون (مقدار سنجى) صحيح سمپاش ها و رضايت بخش بودن آنها.

- مجهز بودن به لباس كار مانند دستكش پلاستيكى،عينك و ماسك مخصوص.

- عوض كردن لباس هاى كار پس از خاتمه ى سمپاشى.

- خوددارى از بوييدن سموم يا تماس آنها با چشم و پوست بدن.

- شستن دست و صورت و در صورت امكان حمام كردن.

- تا آنجا كه ممكن است براى مخلوط كردن سم از دست استفاده نكنيد، بلكه با يك تكه چوب اين كار را اجرا كرده، و از دستكش مناسب استفاده كنيد.

- از خوردن و آشاميدن و كشيدن سيگار در هنگام سمپاشى جدا خوددارى كنيد.

- سمپاشى بايد در هواى صاف،آرام و خنك صورت گيرد و در صورت وزش باد،بايد پشت به باد ايستاد.

- پس از پايان كار بايد ظروف خالى را له كرده و در زير خاك مدفون كنيد.

- سموم بايد دور از دسترس اطفال نگهدارى شوند.

- از ريختن سم در آب هاى جارى يا حوض و استخر خوددارى نماييد.

-از چكمه هاى پلاستيكى تا ساق پا براى محافظت پاها در زمان سم پاشى استفاده كنيد و شلوار بايد بيرون از چكمه ها و روى آنها باشد.

-براى محافظت از چشم ها در مقابل ترشحات و ذرات حاصل از انتقال آفت كش ها از يك ظرف به ظرف ديگر بايد از عينك ايمنى يا محافظ صورت استفاده نمود.

- بعد از پايان كار، ابتدا دستكش را با آب شسته و آن را از دست ها خارج و سپس داخل و  بيرون دستكش شسته و خشك مي گردد. نفوذ آب و پارگى آن ها بخصوص در بين انگشتان بايد كاملا مورد توجه قرار گيرد.

- پس از پايان روز كارى ، لباس ها و چكمه ها بايد بطور جداگانه از ساير لباس ها در محلول آب و صابون و يا هر شوينده ديگرى شسته شوند.

- از ريختن مواد غذايى ، آب و سوخت در ظروف و قوطى هاى سم خوددارى نماييد.

- سموم را پيش از پايان عمر مفيد آن استفاده نماييد.

1- سانتریفیوژ:

این دستگاه که در سرعت بالا می چرخد ​​و با استفاده از نیروی گریز از مرکز مواد به عنوان ذرات بر اساس جرم و چگالی از هم جدا است. میکروب ها از رسوبات حل و فصل در پایین لوله پس از سانتریفوژ دستگیر کردند. نیروی گریز از مرکز در دور در دقیقه سرعت زاویه ای اشاره کرد. سانتریفیوژ متشکل از سر است که به سرعت در حال گردان در موتور راست قامت. به طور کلی چهار کلاه فلزی برای برگزاری rubes یا ظرف دیگر از مواد که از آن مسائل ذرات از هم جدا شوند به سر وصل شده است. در طول سانتریفوژ مایع حاوی ذرات در لوله نگه داشته، اجرا با سرعت خاص و هنگامی که سانتریفوژ به اتمام است، ذرات معلق می شود در پایین لوله حل و فصل. سانتریفیوژ استفاده می شود معمولا از سرعت کم، سرعت بالا و ultracentrifuge با بالاترین حد سرعت 5000 دور در دقیقه، 18000 دور در دقیقه، و 20،000 تا 60،000 دور در دقیقه، به ترتیب می باشد. این برای جداسازی ذرات ویروس، سلول های باکتریایی، و اسپور قارچ، جدایی از مخلوط مایعات مختلف در تراکم و تمرکز میکروارگانیسم ها در نمونه های مختلف برای آنزیمی و مطالعات دیگر استفاده می شود.

2- اسپکتروفتومتر یا رنگ سنج:

این ابزار ساده عمل الکتریکی مورد استفاده برای برآورد جمعیت باکتری ها، بر اساس اصل تعیین کدورت است. کدورت کدورت از تعلیق است. کدر تر تعلیق، نور کمتر خواهد شد از طریق آن منتقل می شود. به عبارت دیگر، مقدار نور جذب شده و پراکنده متناسب با جرم سلول است. به عنوان باکتری در محیط کشت مایع رشد، .broth روشن کدر می شود. از آنجا که افزایش کدورت به عنوان تعدادی از سلول های افزایش می دهد، این است که به عنوان یک شاخص تراکم باکتریایی در محیط مایع استفاده می شود.

کدورت در واحد چگالی نوری (OD) است که با استفاده از اسپکتروفتومتر ابراز بیان شده است. 

1- کلیستوتسیوم (Cleistothecium): آسکوکارپ کاملا بسته و بدون منفذ

2- پریتسیوم (Perithecium): آسکوکارپ کم و بیش بسته که در هنگام بلوغ با یک منفذ باز می شود

3- آپوتسیوم (Apothecium): آسکوکارپی کاملا باز که آسکها در سطح آن تولید می شوند

4- آسکواستروما (Ascostroma): ایجاد حفره هایی داخل بافت استروما و تشکیل آسک در داخل حفره ها. این نوع آسکوکارپ ممکن است شکلهای متنوعی به خود بگیرد مثل:

الف: سودوتسیوم (Pseudothecium): از لحاظ شکل ظاهری شبیه پریتسیوم است

ب: هیستروتسیوم (Hysterothecium): آسکوکارپ کشیده و قایق مانند

ج: تیریوتسیوم (Thyriothecium): آسکوکارپ سپر مانند که با چند شکاف طولی باز می شود

قسمتی از ژنوم ویروس که قابلیت ترجمه و بیان داشته و می‌تواند پروتئین خاصی را سنتز نماید

از یک (start codon (AUG موثر شروع

و به یک (stop codon (UAG, UGA, UAAختم می‌شود

توالی قبل از AUG قابل ترجمه نمی‌باشد بلکه نقش تنظیم و فعال کنندگی بیان ژن یا ORF را بعهده دارد

توزيع كنندگان عزیز:

-عرضه كنندگان و توزيع كنندگان آفت كش‌ها ملزم به نابودسازي و دفع صحيح ظروف خالي آفت كش‌هاي بلااستفاده يا غير قابل مصرف جمع آوري شده مي‌باشد.

- توزيع كنندگان موظف به پس گرفتن محصولات مصرف نشده از مصرف كنندگاني هستند كه بيش از ميزان مصرفشان آفت كش در اختيار آنها گذاشته شده است.

- توزيع كنندگان آفت كش‌ها مي‌بايستي مصرف كنندگان را در نابودسازي مطمئن ظروف خالي و آفت كش‌هاي غير قابل مصرف ياري نمايند.

- تمامي مواد باقي مانده و ظروف خالي جمع آوري شده توسط توزيع كنندگان و عوامل آنها مي‌بايستي بصورت مطمئن و در جاي امن نگهداري شوند تا در دسترس افراد غير مجاز و حيوانات قرار نگيرند.

- آفت كش‌هاي بدون برچسب را بايد نابود ساخت زيرا مي توانند بطور نابجا يا خطرناك مورد مصرف قرار گيرند.

مي باشند پس از جمع بايد به مركز دفع پسماند هاي خطرناك فرستاده شوند.

 فروشندگان عزیز:

-فروشگاه هاي عرضه سم بايد ظروف سموم تاريخ گذشته را از مصرف كنندگان دريافت نموده و براي امحاء يا نابود سازي به توزيع كنندگان تحويل نمايند.

- ظروف معيوب و مواد آلوده مي بايستي توسط افراد آموزش ديده بطور مطمئن بسته بندي مجدد شده و بي درنگ از فروشگاه منتقل گردند.

- تمامي مواد باقيمانده و ظروف خالي جمع آوري شده بايد در جاي امن نگهداري شوند تا در دسترس افراد غير مجاز و حيوانات قرار نگيرند.

- افت كش هاي بدون برچسب را بايد نابود ساخت زيرا مي تواند بطور نابجا يا خطرناك مورد مصرف قرار گيرند.

- ظروف شسته و خالي شده اي را كه عرضه كنندگان مايل به استفاده مجدد از انها نيستند بايد سوراخ كرد چرا كه براي مصارف ديگر قابل استفاده هستند.

- كارتن و كاغذ‌هايي كه داراي آلودگي شديد مي باشند پس از جمع بايد به مركز دفع پسماند هاي خطرناك فرستاده شوند.

الف- ایسیدیوم (Aecidium): یک اسیوم فنجانی شکل و دارای دیواره که از یک ردیف سلول تشکیل شده (Puccinia-Uromyces)

ب- روستلیا (Roestelia): یک اسیوم بسته که در موقع بلوغ به صورت طولی باز می شود و بخش انتهایی آن به حالت مارپیچ یا شاخ مانند در می آید (Gymnosporangium) 

پ- پریدرموم (Peridermum): اسیوم با دیواره توسعه یافته است که مثل غشا اسیوم را احاطه می کند

ت- کائوما (Caeoma): اسیوم فاقد دیواره است (Phragmidium)

فراوانی بیماری بادزدگی سیب زمینی به شدت با مقدار باران و دمای منطقه وابسته است .

پیش آگاهی بر مبنای عوامل قبل از کاشت برای بیماری های تک چرخه مناسب است و پیش آگاهی بر مبنای عوامل بعد از کاشت معمولا برای بیماری های چند چرخه مفید است که عامل بیماری دارای چندین نسل در هر سال زراعی است .

در طول پیش بینی همواره باید چندین عامل مختلف از قبیل دما , رطوبی نسبی , خیس بودن سطح برگ , باران , باد , ابری ببودن آسمان و غیره را به صورت یک مجموعه و با هم در نظر گرفت . 

حضور اینوکلوم در ایجاد بیماری به عنوان یک رکن اساسی شناخته میشود ,  لذا پیش آگاهی در اغلب بیماری ها بر اساس براورد مقادیر مایه اینوکلوم اولیه  و نیز اینوکلوم ثانویه عامل آلودگی صورت می پذیرد .

اولین پیش آگاهی انجام گرفته بر این اساس صورت گرفته بود . آقای هیلد از طریق شمارش تلیوسپور ها در سطح گندم , توانسط سیاهک گندم را یک سال قبل از وقوع آن پیشبینی نماید .

ویلیام  1950 با کاشتن بوته های گوجه فرنگی در نمونه های خاک مزرعه توانست آلودگی بوته های پنبه را به بیماری پژمردگی پنبه verticillium پیش بینی نماید .

وی در سال 1938 جهت پیش آگاهی از پوسیدگی چغندر قند توسط sclerotium rolfsii سیستمی را به وجود آورده بود که بر اساس شمارش سختینه های باقی مانده در خاک از محصول قبلی استوار بود .

تولید محصولات سالم کشاورزی، مزیت ها، چالشها و راهکارها 

 علی دهقانی

عضوهیأت علمی و محقق بخش تحقیقات گياهپزشكی لرستان

ضرورت افزایش تولید برای جبران نیاز غذایی در جهان به پیشرفتهایی در قرن پیشین منجر شد وآلودگي منابع آب خاك هوا و نگراني مصرف كنندگان از سلامت و كيفيت مواد غذايي و همچنين بر هم خوردن تعادل بوم نظام ها به دليل مداخله غير مسئولانه در آن از پيامد هاي ضمنی و منفی اين پيشرفت بوده است. بتدریج اساس تغذيه صحيح و بهداشتي در كشورهاي پيشرفته و صنعتي بر پايه وجود توليدات ارگانيك برنامه ريزي شد. كشاورزي زيستي(طبیعی)= کشتازی (ارگانيك)  بر اساس تعريفي كه در سال 1996 در امريكا از سوي هیات استانداردهاي ارگانيك ملي ارائه شده كشاورزي ارگانيك نظام مديريتي توليد اكولوژيكي است كه باعث بهبود سلامت نظام كشاورزي از طريق افزايش تنوع ، حمايت چرخه هاي زيستي و حفظ و افزايش فعاليت زيستي خاك شود. به عبارتی كشاورزي ارگانيك توليد كشاورزي بدون استفاده از تركيبات شيميايي مصنوعي (No Chemicales) است. 

ترانسپوزون:

توالی هايي از DNA هستند که قادرند جايگاه خود را درون ژنوم سلول طی فرايند Transposition تغيير دهند. در نتيجه موجب ايجاد تغييرات درون ژنوم و نهايتاً ايجاد جهش می گردند. 

ویژگی های ترانسپوزون ها:

این قطعات DNA چند ویژگی خاص دارند یعنی اگر قطعه ای از DNA چنین ویژگی هایی را داشته باشد می توان به آن ترانسپوزون اطلاق کرد:

اولین و مهمترین ویژگی آنها وجود توالی های تکراری معکوس در دو سر ترانسپوزون هاست. این موضوع را به دو صورت می توان توضیح داد:

1- یعنی توالی سر 5’ یک رشته همانند سر 5’ رشته ی دیگه است      

'5AACCCG3’NNNNNNNN5’CGGGTT3

’3TTGGGC5’NNNNNNNN3’GCCCAA5

2- یعنی سر 5’ یک رشته مکمل سر 3’ همان رشته است (به توالی بالا نگاه کنید).

تصور می شود این توالی ها در مکانیسم ورود و خروج ترانسپوزون ها به داخل ژنوم دخالت می کنند.

دومین ویژگی آنها وجود ORF هایی است  که آنزیمی به نام ترانسپوزاز را کد می کنند که برای جابجایی لازم است. (همه ی ترانسپوزون ها لزوما این ناحیه را ندارند)

سومین ویژگی که لزوما در همه ی ترانسپوزون ها مشاهده نمی شود وجود ژن کدکننده (ORF) هایی است که محصولاتی را کد می کنند که در جابجایی نقشی ندارند، مثلا ژن مقاومت به آنتی بیوتیک ها در باکتری ها.

ترانسپوزون هایی که ویژگی دوم را ندارند برای جابجا شدن در ژنوم نیاز به وجود ترانسپوزون های دیگری  روی همان کروموزوم دارند.