- شناسايي و تشخيص آفات، بيماري‌ها و علف‌هاي هرز گياهان زراعي و باغي استان

- بررسي و تحقيق همه‌جانبه براي يافتن بهترين روش‌هاي پيشگيري و مبارزه با آفات، بيماري‌ها و علف‌هاي هرز

- تحقيق براي پيش‌بيني به موقع ظهور آفات، بيماري‌هاي گياهي و علف‌هاي هرز و پيش‌آگاهي لازم

- جمع‌آوري حشرات، بيماري‌هاي گياهي، جانوران مضر و گياهان هرز منطقه

- شناخت عوامل مفيد و زيان‌آور براي گياهان زراعي، باغي و محصولات كشاورزي

- بررسي و تحقيق درباره‌ سموم كشاورزي از نظر تأثير آنها بر آفات، بيماري‌هاي گياهي و علف‌هاي هرز

- تهيه و تدوين نتايج تحقيقات و بررسي‌هاي انجام شده و گزارش‌هاي پيشرفت كار

- اجراي طرح هاي تحقيقاتي ملي و استاني

- ارتباط، همكاري و هماهنگي با ساير بخش‌هاي تحقيقاتي، اجرايي و ترويجي در زمينه مسائل گياه‌پزشكي

- نظارت بر اجراي طرح‌ها و برنامه‌هاي علمي و تحقيقاتي مرتبط در مركز و ايستگاه‌هاي تابعه

- ارائه راهكارهاي جديد براي مديريت تلفيقي آفات

مهندس سید رحمن سهرابی

محقق ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان

بيشترين رويشگاه اين جنس در غرب ايران و كمترين آن در شمال قرار دارد. گونه‌هاي مختلف اين جنس نسبت به تغيير عوامل آب و هوايي حساس‌اند ولي جنس بلوط سازش اكولوژيك و ميزان بردباري بسيار وسيعي دارد. دامنه گسترش اين جنس با بالا رفتن بارندگي و رطوبت كاهش مي‌يابد ، بنابراين به تناسب مناطق رويشي كشور (مرطوب ، نيمه‌ مرطوب و نيمه خشك) داراي گونه‌هاي متفاوتي است. جامعه‌هاي مختلف بلوط قسمتي از دامنه‌ها و ارتفاعات سلسله جبال زاگرس را مي‌پوشاند و از آذربايجان شرقي و غربي ،‌تا جنگل‌هاي بختياري و جنوب‌غربي كشور ، امتداد مي‌يابد و بين دو مدار 30-28 درجه عرض جغرافيايي و 3200-1250 متر ارتفاع از سطح دريا پراكنده است. گونه‌هاي مختلف اين جنس ، تغييرات درجه حرارت از 31- درجه سانتيگراد تا45+ درجه سانتيگراد و بارندگي 250 تا 1000 ميلي‌متر را تحمل مي‌كنند و بيشترين گسترش آن در بارندگي 350 تا 750 ميلي‌متر اتفاق مي‌افتد. رويشگاه اين جنس از جلگه تا 2700 متر از سطح دريا گسترش دارد و اقتصادي‌ترين گونه آن در شمال كشور است . هر چه اقليم خشك‌تر مي‌گردد درختان كوچك‌تر با تنه كمتر و حتي به فرم‌هاي چنگالي ، به دليل بهره‌برداريهاي بيش از حد و ساير شرايط رويشگاهي درمي‌آيند.

از نظر خاك ،‌ روي خاك‌هاي عميق و حاصلخيز تا سطحي و كم عمق و اكثراً روي خاك‌هاي قليايي ديده مي‌شود. گونه‌هاي بلوط غرب ايران در كل روي خاك‌هاي آهكي ، كم توقع ، با سرشت نور پسند ، بردبار و با نرمش اكولوژيك مناسب رشد‌ مي‌كنند. در غرب ايران بطور كلي سه گونه اصلي و مهم بلوط به نامهاي :

1-بلوط ايراني (بروار  Quercus persica       )

2-مازوار      (دارمازو Q.infectoria            )

3-وي ول    ( Q.libani                             )

هرچند دكتر جوانشير در رساله دكتراي خود ، تعداد گونه‌ها و واريته‌ها را بسيار بيشتر از اين مي‌‌‌‌داند.

 

مشخصات اكولوژيك رويشگاه بلوط غرب

بطور كلي اگر زاگرس را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم كنيم ، زاگرس شمالي داراي اقليمي نيمه مرطوب و خنك و زاگرس جنوبي گرم و خشك است. در زاگرس شمالي خاك رويشگاه ، نسبتاً عميق تا نيمه عميق و با لايه‌هاي توام با مواد آلي روي مواد آهكي ، و تا حدودي تكامل يافته‌تر از جنوب زاگرس PH=6/1 – 8  و گونه‌هايي چون بلوط ايراني ، مازوار و وي‌ول به عنوان سه گونه غالب و مهم با برگ‌هاي شفاف و براق (غير از Q.persica   ) ، تشكيل شده‌اند.

از بين دانشمنداني كه بلوط‌ها را مورد مطالعه قرار داده‌اند Camus خانم دانشمند فرانسوي است كه اخيراً ديده از جهان بست و وي در سالهاي 38-1936 به تهيه مونوگرافي گونه‌ها و واريته‌هاي بلوط جهان و از جمله ايران پرداخت. زهري دانشمند اسرائيل نيز در سال 63-1961 مطالعاتي درباره بلوط‌هاي ايران منتشر ساخت و در سال 1967 نيز آقاي جوانشير در رساله خود گونه‌هاي موجود ايران را مورد مطالعه قرار داد و گونه‌ها و زيرگونه‌هاي متعدد جديدي براي آنها نشخيص داد.

  MenitskyوBrowicz n  دو دانشمند شوروي در سال 1971 آخرين مطالعات خود را در فلور ايرانيكا منتشر ساخته و تغييرات زيادي در گونه‌هاي قبلي داده‌اند. ولي تنوع گونه‌هاي بلوط و هتروفيلي برگ و خصوصاً عدم دسترسي آنان به جنگلهاي سردشت و كردستان تشخيص گونه‌هاي مختلف را مبهم ساخته است.

سيد رحمان سهرابي ،  نادر آزاد بخت

پژوهشگران مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي لرستان

Rahmansohrabi2005@yahoo.com

چكيده:

نام ها و نشانه‌ها، طيف گسترده‌اي از معاني و مفاهيم برآمده از تاريخ، فرهنگ ، طبيعت،  باورها، جغرافيا و ... را در بر مي‌گيرند و هماهنگ با شرايط محيط زيست ، معيشت ، اقتصاد و بازتابي از تلقي انسان از زندگي فردي و اجتماعي اوست. در سطح جهان ، ايران و به ويژه استان لرستان نام جاها بازتاب و بيانگر باورهاي ديني، فرهنگي ، تاريخي ،جغرافيايي، نام برجستگان و قهرمانان ملي و محلي يا رخدادهايي است كه در يك مكان رخ داده است اما بي ترديد نمي‌توان و نبايد از كنار نام‌هاي گياهي يا نام جاهاي گياهي به سادگي گذشت زيرا با توجه به اين نام‌ها رد پاي تغييرات اقليمي، شرايط طبيعي زيست انسان‌ها و استعدادهاي گوناگون همراه با دخالت‌هاي خواسته يا ناخواسته بشري و تنوع زيستي را مي توان دريافت از سويي اين نام ها بي ترديد در نهادينه شدن فرهنگ لري به معناي عام نقش آفرين و كارساز بوده اند.اين بررسي به شيوه اسنادي ، نقشه و ...) و با انجام  بازديدهاي ميداني در سطح استان لرستان صورت پذيرفته و طي آن 190 مورد نام جاي گياهي شامل روستاهاي كوچك و بزرگ اغلب درخت و درخچه‌اي شناخته شده است. بر پايه نتايج اين پژوهش بالاترين فراواني مربوط به درخت  چنار (38مورد) بيد(27مورد)بلوط (17مورد) توت (14 مورد) و ... بوده است.اميد آنكه اين گام و تلاش كوتاه بتواند افقي نو و چشم اندازي دلنواز و كاراتر را پيش روي پژوهشگران و علاقه‌مندان فرهنگ بومي به ويژه و طبيعت استان بگشايد.

واژگان كليدي:نام جاهاي گياهي، پراكنش، فرهنگ بومي، لرستان

موضوعات مرتبط: پاسخ به سوالات گیاه پزشکی

دكتر علي دهقاني

محقق وپژوهشگر بخش تحقيقات گياه‌پزشكي لرستان

 

زنگ زرد از جمله تنش­ های زنده با توانایی خسارت ­زایی بسیار بالاست که می ­تواند در شرایط محیطی مساعد موجب کاهش عملکرد محصول گندم گردد. برای کنترل بیماری تلاش آگاهانه، هدفمند و هماهنگ کارشناسان، بهره­ برداران و تشکیل شبکه ­های پیش ­آگاهی بسیار ثمربخش خواهد بود.

نشانه بیماری زنگ زرد، وجود جوش ­های زرد تا نارنجی رنگ بر روی برگ گندم و جو است. به تدریج این جوش­ ها به هم پيوسته و به صورت ردیفی بین رگبرگ­ ها قابل مشاهده هستند.

بیماری زنگ زرد علاوه بر آلوده كردن برگ، غلاف برگ، گردن سنبله و دانه ‌ها،  به ویژه در شرایط طغیان و فراگیری بیماری، پوشينه (گلوم)‌ها و پوشينك (گلومل)‌ها را نیز به شدت آلوده مي‌ كنند. به ‌همين سبب این بیماری به زنگ پوشينه نیز معروف است.

 

 

پيش ­آگاهي،  پايش و مدیریت زنگ زرد

جوانه­ زنی (تَندِش) اسپور زنگ زرد در دماي 4 درجه سانتیگراد و رطوبت 60 درصد انجام مي‌شود. حداقل، میانگین و حداکثر دمای مطلوب برای گسترش بیماری زنگ زرد به ترتیب 0، 15 و 23 درجه سانتیگراد است. خطرناک­ ترین مرحله زماني است که دمای هوا 10 تا 15 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي بالاي 75 درصد باشد. تداوم اين شرايط براي 3 تا 5 روز سبب شيوع بيماري مي ‌شود و بارندگي­ هاي ملايم و متناوب، شدت آلودگي را افزايش مي­ دهند.

نکته مهم و قابل تأمل در مورد شیوع و همه ­گیری این بیماری، وجود رطوبت و درجه حرارت مطلوب به ­طور همزمان و در مدت زمان لازم در منطقه آلوده به زنگ است. در صورت نبودن همزمان هر دو عامل، انتظار مي‌ رود شیوع بیماری حاد نباشد.

مدیریت بيماري زنگ زرد

با تلفیق روش ­هاي  به ‌نژادي، به‌ زراعي و در صورت لزوم ‌شيميايي (به عنوان آخرين راهكار) امکان­پذیر است. استفاده از گونه ­های مختلف گندم، ارقام مقاوم یا متحمل به زنگ، کشت مکانیزه، رعایت تاریخ کاشت، میزان بذر، مدیریت تغذیه و دیگر عوامل مدیریتی از جمله راهکارهای به­ نژادی و به­ زراعی هستند که باید در نظام زراعی استان و متناسب با شرایط هر منطقه در اولویت قرار گیرند.

شیوه کاشت و تراكم بذر

کاشت با ردیفکار به علت پخش یکنواخت بذر در سطح مزرعه، شرایط مطلوبی برای تهویه فراهم می­کند. در نتیجه محیط برای جوانه ­زنی قارچ نامساعد می­شود. اقدام به كاشت چند رقم سازگار با شرايط آب­ و هوايي هر منطقه از شدت بیماری می کاهد.

چنانچه میانگین وزن هزار دانه براي ارقام گندم آبي، 35 وگندم ديم 30 گرم باشد؛ در صورت استفاده از رديفكار غلات آبي و عميقكار ديم، ميزان بذر مصرفي گندم آبي براي مناطق نيمه­گرمسير،140 و براي مناطق معتدل و سرد، 160 کیلوگرم و براي ارقام ديم به ترتيب حدود 120 و140 كيلوگرم در هكتار توصيه مي­گردد.

 

 انتخاب رقم

از بين گونه ­هاي مختلف گندم، كاشت گونه ‌هاي دوروم (گندم ­های ماکارونی) در مناطق مساعد از جمله مناطق نيمه ­گرمسير استان، به سبب تحمل‌ پذیری بالا نسبت به بیماری ‌ها به­ ویژه زنگ‌زرد، سیاهک پنهان، سياهك ناقص و نژاد جدید زنگ سیاه (UG99) و رطوبت پایین هوا اولویت دارند. ژنوتیپ‌های گندم دوروم مناسب مناطق گرم و نيمه ­گرم عبارتند از: بهرنگ، کرخه، دنا، آریا، سیمره، 9-84-D و دهدشت.

از بین ژنوتیپ‌های گندم نان برای زراعت آبی، ارقام نیک‌نژاد و افلاك و در زراعت دیم، ارقام زاگرس و کوهدشت به ویژه رقم کریم توصیه می شود.

در ارتفاعات مناطق گرم و نيمه گرمسير استان رقم نيك­نژاد در زراعت آبي و ديم و رقم دوروم ساجي و ارقام گندم معمولي رصد، هما و اوحدي براي كاشت در زراعت ديم در اولويت قرار دارند.

رقم سرداری برای مناطقی با شرايط محيطي نامناسب‌ (حاصلخيز نبودن زمين زراعي، بافت نامناسب، اراضی كوهپايه ­اي) كمتر دچار خسارت مي‌شود.

ارقام آبی گندم نان متحمل به زنگ و مناسب مناطق معتدل شامل اروم، پيشگام، پارسي، سيوند، ارگ، بهار و الوند هستند.

در زراعت­های دیم، رقم دوروم ساجی و ارقام گندم معمولي نیک­نژاد، رصد، هما و اوحدي و در صورت عدم دسترسی به این ارقام می­توان از ارقام آذر2 و سرداری استفاده­کرد.

برخی ارقام مانند نیک­نژاد دو منظوره هستندو برای زراعت آبی و دیم توصیه می­شوند.

 

تاريخ كاشت

رعايت تاريخ كاشت مناسب باعث بر هم زدن زمان بروز عامل بيماري با مرحله رشدي گياه و در نتيجه فرار از بيماري مي شود. گندم آبی در مناطق نيمه­گرمسير از حدود 20 آبان تا 6 آذر، در مناطق معتدل از حدود 1 تا 20 آبان و در مناطق سردسير از حدود 20 مهر تا 5 آبان كشت شود. تاريخ كاشت ارقام ديم معمولاً تابع بارندگي در منطقه است. با توجه به اين­كه بارندگي­ها در آبان صورت مي­گيرند بنابراين تاريخ كاشت گندم ديم همان ماه است. 

 مديريت تغذيه و  نوع كود مصرفي

تغذيه مناسب باعث بروز تحمل و مقاومت در اندام هاي گياهي (برگ و ساقه) به ويژه محل هاي استقرار هاگ هاي عامل بيماري مي گردد.گرچه مديريت مصرف كليه كودها در مزارع مهم‌ است ولي در بين عناصر اصلي تغذيه، توجه به كود‌هاي ازت و پتاس اهميت بيشتري دارد. در بين عناصر اصلي تغذيه، ازت (N) به علت تأثير فوق­ العاده در رشد، بيش از هر عنصر ديگری مورد توجه است. مطالعات نشان می ­دهد مصرف زياد و بي‌ رويه اين نوع كود، بافت‌هاي گياه را آبدار، دوره رويشي گندم را طولاني و رسيدگي يا بلوغ آن را به تعويق مي ‌اندازد. از طرفي مصرف كم اين عنصر، گندم را ضعيف و حساسيت آن در مقابل زنگ زرد را افزايش مي ‌دهد.

كنترل شيميايي

در صورت مشاهده علایم بيماري زنگ زرد و نيز فراهم بودن شرایط آب ‌و ‌هوايي مناسب و پيش‌بيني امكان همه ‌گيري بيماري، كنترل شيميايي با استفاده از سموم قارچ­ کش (نظیر فولیکور، آلتو، تیلت و آرتئا)  با استفاده از سمپاش توربولاينر قابل توصيه خواهد بود.

 

 

 

موضوعات مرتبط: بیماری شناسی گیاهی

به‌نام آفریدگار مهربان

با احترام به قداست زمین، خاک، آسمان آبی و هوای پاک، سبزه و درخت پرنشاط، چشمه و آب زلال و صاحبان قلب‌های پاک و پرمهر در جای جای این سرزمین مقدس و خدایی از صمیم قلب عهد می‌بندیم:

1-هرگز به‌ هیچ بهانه‌ای درخت و شاخه‌ای را نشکنیم و آن‌را زخمی نسازیم.

2- هیچ بوته، درختچه و درختی را ریشه‌کن نکرده و نسوزانیم.

3- جانوران ریز و درشت را بیهوده و بر خلاف منطق طبیعت و هدف‌ هستی آزار نداده و نکشیم.

4- آتش را به قدر نیاز استفاده از شاخه‌های خشکیده و به دور از تنه و شاخ و برگ درختان برافروزیم و هنگام بازگشت از طبیعت آن‌را خاموش سازیم.

5- مواد فاسد شدنی مانند پس‌مانده غذا، دور ریز میوه‌ها، سبزیجات و تنقلات، انواع کاغذ و مقوا و روزنامه را از اطراف چشمه‌ها، حاشیه رودخانه‌ها، سایه‌سار درختان، گستره سبزه‌زارها، قله و کمرکش کوه‌ها و داخل غارها جمع‌آوری ودر زیر درختان دفن نماییم.

6- مواد فاسد نشدنی مانند انواع پلاستیک، شیشه، قوطی کمپوت و کنسرو را جمع‌آوری و برای تحویل به ماموران جمع‌آوری زباله، با خود برگردانیم.

7- به هر نحو ممکن از آلودگی چشمه‌ها، جویبارها ورودخانه‌ها و پیرامون‌ آن‌ها خودداری نماییم.

8- در طبیعت و پارک‌ها، حرمت و حقوق هم‌نوعان خود را رعایت کنیم.

9- با شیوه منطقی، حفظ و حراست از طبیعت را خود به خوبی مراعات و آن‌ها را به دیگران گوشزد نمائیم.

10- هیچگاه حرمت نعمت‌های خدادادی مانند جنگل، مرتع، آب، هوا، خاک و گیاهان و حیوانات را قربانی خوشی‌های زودگذر ننمائیم.

11-با رفتار شایسته خود، دوستی با طبیعت را در عمل به فرزندانمان بیاموزیم.

12-با تمام وجود در حفظ و حمایت از فضای سبز شهری بکوشیم و اجازه تخریب درختان، گیاهان و گل‌ها را به هیچ‌کس ندهیم.

13-هرگز زباله ها را در کوچه، خیابان‌ها، میدان‌ها، بوستان‌ها و آب‌ها، رها نسازیم.

14- به هیچ وجه هرزآب منازل و کارگاه‌های تولیدی و صنعتی را در جوی‌ها و آب‌های جاری رها نسازیم.

15-کیسه‌های زباله را در نزدیک‌ترین سطل زباله بگذاریم یا در زمان معین شده برای تحویل به پیک تنظیف در درب منزل قرار دهیم.

16-از ایجاد آلودگی صوتی و ترافیک به طور جدی پرهیز نمائیم.

17-صرفه‌جویی در مصرف آب، برق، سوخت و غذا را سرلوحه کار خود قرار دهیم.

18-تا حد امکان پیاده‌روی و استفاده از وسائط نقلیه عمومی را بروسیله‌ی نقلیه شخصی ترجیح دهیم.

19-با مشاهده هرگونه تخریب و آلودگی در محیط زیست، از نظر انسانی، قانونی و منطقی برای رفع آن تلاش کنیم و از پی‌گیری موضوع فروگذاری نکنیم.

20-آموزش صحیح محیط زیستی را در هرجا وبرای هرکس در اولویت قرار دهیم.

 

هماره شادکام، سبز و سرافراز باشید

1-   انجمن یاران سبز لرستان

2-   جمعیت حامیان محیط زیست لرستان

3- مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان لرستان

موضوعات مرتبط: پاسخ به سوالات گیاه پزشکی

نادر آزادبخت
كارشناس ارشد تحقيقات گياه‌پزشكي 

مركز تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي و منابع طبيعي استان لرستان

 

هدف از ثبت آفت کش ها ضمن اعمال نظارت و کنترل بر سموم مصرفی کشور، اطمینان یافتن از این امر است که وقتی یک سم و آفت کش بر اساس مشخصات و شیوه نامه ای که ثبت شده مصرف شود، ایمنی و کارایی لازم را خواهد داشت. به منظور ارزیابی ایمنی و کارایی آفت کش ها قبل از عرضه آن ها به بازار، تحقیقات وسیع آزمایشگاهی و صحرایی در زمینه خواص فیزیکی و شیمیایی، سم شناسی، اثرات بیولوژیک، مطالعات محیط زیستی و غیره انجام می گیرد و نتایج این مطالعات در ثبت سموم مدنظر قرار می گیرد. نتایج برخی مطالعات تعمیم پذیر است و در نقاط مختلف جهان می تواند دارای اعتبار باشد و مورد بهره برداری قرار گیرد. درصورتی که نتایج برخی تحقیقات دیگر تابع شرایط محیطی آب وهوایی و جغرافیایی است و در هر کشور و منطقه ای باید ارزیابی خاص صورت گیرد. معمولاً همراه با تقاضای ثبت یک ترکیب اطلاعات لازم از جمله مشخصات فیزیکی، شیمیایی، نوع فرمولاسیون، ریز و درصد مواد متشکله، مطالعات انجام گرفته در خصوص سم شناسی آن مشتمل بر مطالعات مربوط به تعیین سمیت حاد گوارشی، پوستی، تنفسی بر روی حیوانات آزمایشگاهی و ایجاد حساسیت و خارش در پوست و چشم است و مطالعات بلندمدت که طی آن اثرات مربوط به ایجاد موتاسیون، سرطان زایی، عقیم کنندگی و اثر بر روی زادآوری و غیره بررسی می گردد. در کلیه این مطالعات هدف ضمن بررسی اثرات سوء ترکیب، تعیین دُزی از سم یا متابولیت های آن است که با ورود به بدن هیچگونه علائم واثرات سوء غیر معمول مشاهده نگردد و اصطلاحاً آن را NOAELمی نامند.

موضوعات مرتبط: پاسخ به سوالات گیاه پزشکی ، سم شناسي

ادامه مطلب

موضوعات مرتبط: پاسخ به سوالات گیاه پزشکی

                 مهران لشني زند¹، بهروز پروانه²،كوچك آقايي جودكي³

 

1- استاد يار مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان لرستان

Mehran.lashanizand@gmail.com

2- استاديار، گروه جغرافياي طبيعي دانشگاه آزاد اسلامي، واحد خرم آباد

b.parvane@gamil.com

3- كارشناس ارشد اقليم شناسي گروه جغرافياي طبيعي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحدخرم آباد

Aghaei84@yahoo.com

 

چکيده

خشکسالی پديده­اي جهاني مي­باشد كه تقريباً مي­تواند در هر ناحيه به­وقوع پيوسته و منجر به زيان­ها و خسارت­هاي عمده اقتصادي، اجتماعي و زيست­محيطي شود. در سال­هاي اخير اين­گونه خسارات و هزينه­ها افزايش قابل ملاحظه­اي داشته­اند. خشکسالی پديده اجتناب ناپذيری است که در پهنه کشور ايران در گذشته اتفاق افتاده و در آينده نيز به وقوع خواهد پيوست و  هر ساله اين پديده خسارت­های زيادی را در سطح کشور بوجود  می­آورد. لذا برای کاهش اين خسارات نياز است در هر منطقه به تحليل و پيش­بينی خشکسالی پرداخته شود. در اين تحقيق به منظور تعیین مناسب­ترین نمایه اقلیمی برای تحلیل و ارزیابی وضعیت خشکسالی اقلیمی در استان لرستان اقدام به بررسی و مقایسه تطبیقی نمایه­های DI، PN، SPI و RDI شد. بدین منظور از داده­های 16 ايستگاه هواشناسی استفاده شده است. در ابتدا خشکسالی ماهانه و سالانه محاسبه شد. در مرحله آخر شاخص­ها مورد ارزيابی قرار گرفتند و برای ارزيابی و تعیین مناسب­ترین نمایه خشکسالی از کمينه بارش استفاده شد. نتايج حاصل نشان داد که شاخص DI در رتبه اول و شاخص­های SPI ، RDI و PN به­ترتيب در رتبه دوم تا چهارم قرار گرفتند.

 واژه­های کلیدی: نمایه اقلیمی، خشکسالی، کمینه بارش، شاخص DI، استان لرستان

نویسندگان: میررضاجمشیدی ، محسن غیاثوند و حامد نظری

محققین بخش تحقیقات گیاهپزشکی استان لرستان

از جمله حشره‎هایی که درباره چگونگی آفرینش آن، در نهج البلاغه سخن به میان آمده، ملخ است

امیرالمؤمنین علی علیه السلام در خطبه ۱۸۵ نهج البلاغه،^” انسان‌ها را به شگفتی‌های موجود در این حشره توجه میدهد و میفرماید: ^”و اگر بخواهی درباره ملخ سخن بگویی ، بگو که خداوند برای او دو چشم سرخ رنگ و دو حدقه همچون دو قرص ماه آفریده و گوش پنهان و دهان مرتب و متناسب به او بخشیده است. خداوند برای او حسّ قوی و دو دندان که با آنها (ساقه و شاخه گیاهان و برگهای درختان را) میچیند و دو داس که با آنها (ساقه‌ها و برگ‌های مورد نظر را) می‎گیرد، قرار داده است. کشاورزان برای زراعت خود، از آنها می ترسند، ولی هرگز قادر بر دفع آنها نیستند . اینها همه در حالی است که تمام پیکر او به اندازه یک انگشت باریک نیست. “

 

مقدمه

یکی از عوامل تخریب کننده طبیعی مرتع، آفات هستند که در این بین ملخ‌ها از مهم‌ترین آفات مراتع محسوب می‌گردند و با تغذیه و چرای مرتع، بعد از دامها مهم‌ترین تغذیه کننده علوفه مراتع می‌باشند و میزان خسارات اندازه گیری شده برای ملخ‌های مرتعی 43 میلی‌گرم علوفه در هر روز برای هر ملخ گزارش شده است (Hewit& onsager,1982). گونه‌های مختلفی از ملخ‌های ایتالیایی (بومی) و مهاجر شامل گونه‌های مختلفی از ملخ‌های مراکشی، آسیایی، صحرایی، ملخ شکم بادمجانی و شاخک بلندها با تراکم کم تا زیاد در عرصه‌های منابع طبیعی و کشاورزی (باغی و زراعی) استان لرستان دیده می‌شوند. اگرچه گونه‌های مختلف ملخ‌های ذکر شده در تمامی شهرستانها استان دیده می‌شوند. اما در مراتع و منابع طبیعی و عرصه‌های کشاورزی برخی مناطق مانند شمال شرقی منطقه ریمله و مسیر جاده گریت به آبشار بیشه که پوشش گیاهی غالب آنها گونه‌های مختلف گون و درختچه‌های الف می‌باشد. تراکم جمعیت این حشره خیلی بالا بوده، به‎طوری که هر ساله در دهه دوم خرداد ماه با خشک شدن گیاهان مرتعی به گیاهان زراعی و باغی نزدیک به مراتع هجوم آورده و از برگ آنها تغذیه می‌نمایند. هر ساله در روستای پشت مله ریمله، تراکم جمعیت ملخ با آستانه زیان اقتصادی می‌رسد و کشاورزان علیه این آفت با سمپاش پشتی  مبارزه شیمیایی انجام می‌دهند. مبارزه شیمیایی علیه این حشره هم سخت است و هم تبعات منفی خاصی دارد. سختی آن کوهستانی بودن منطقه و عدم دسترسی به مناطق آلوده است و از تبعات منفی مبارزه شیمیایی نیز احتمال مسمومیت برخی جانوران وحشی مانند پرندگان و حتی دامهای کشاورزان مانند گوسفند ، بز و زنبور عسل، ورود سموم به محیط زیست و ...غیره نام برد. برای حفظ سلامت محصولات پاک، سالم و ارگانیک لازم است چاره‌ای برای مدیریت ملخ‌های خسارتزا اندیشیده شود .

موضوعات مرتبط: حشره شناسی

ادامه مطلب

شماره مصوب: 93144-16-16-04

نام و نام‌خانوادگي مجري مسئول و هماهنگ كننده: علی محمدی پور

نام ونام‌خانوداگي مجري/مجريان: میررضا جمشیدی

نام‌و نام‌خانوادگي همكاران:حامد نظری

نام ‌و نام‌خانوادگي مشاور(ان):

محل اجرا: شهرستانهای خرم آبادو سلسله

تاريخ شروع: سال 1393

مدت اجرا: 1 سال و 3 ماه

ناشر: بخش تحقیقات گیاهپزشکی لرستان

 

چكيده:

با توجه به این که بیش از 70درصد اراضی کشاورزی لرستان به صورت دیم کشت می شوند،کشت غالب این استان غلات(گندم و جو) است. آفت سن گندم Eurygaster integricep put مهم ترین و خطرناک ترین آفت در مزارع گندم و جو محسوب می شود.در این استان هر ساله در بیشتر مزارع گندم و جو علیه این آفت(سن مادر و پوره ها) مبارزه شیمیایی در سطح وسیعی انجام می گیرد.در این تحقیق کارایی آفت کش هف-لامبدا با فرمولاسیون جدیدSC./.5 بررسی شد.تیمارها عبارت بودند از امولسيون فنيتروتيون EC50 با غلظت33/3 در هزار،دلتامترين(دسیس) EC 2.5با غلظت یک در هزار،هف-لامبدبا ماده موثره SC 5% با سه غلظت 33/0 ،5/0 و67/0 در هزار و تیمار شاهد(بدون سمپاشی) بودند.تیمارها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شهرستان خرم آباد(علیه سن مادر)و شهرستان سلسله(علیه پوره ها) انجام گرفت.نتایج مقایسه میانگین تیمارها به روش آزمون چند دامنه ای دانکن نشان می دهد که سه روز بعد از سمپاشی در تیمارهای فنیتروتیون و هف-لامبد با غلظت 33/0 در هزار به ترتیب (100درصد)و(8/67درصد) بیشترین و کمترین کارایی علیه سن مادر داشتند.هم چنین نتایج مقایسه میانگین تیمارها بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن نشان می دهد. بعد از سمپاشی بالاترین درصد کارایی بر روی پوره ها مربوط به تیمارهای فنیتروتیون و هف-لامبد با غلظت 5/0 در هزار به ترتیب(87/96درصدو22/91 درصد) و کمترین درصد کارایی مربوط به تیمار هف-لامبد با غلظت 33/0 در هزار(47/70درصد) است.

 

موضوعات مرتبط: حشره شناسی

موضوعات مرتبط: بیماری شناسی گیاهی

در تمام مناطق میوه‌ خیز کشور یافت می‌شود.
میزبان آن سیب، گلابی و در درجه دوم به گیلاس و گاهی نیز هلو، زردآلو، گوجه، زالزالک و ازگیل، به ژاپونی و گل سرخ خسارت وارد می‌آورد.
برگ ها در محل تغذیه فاقد کلروفیل شده و به صورت نقاط زرد رنگ در سطح فوقانی برگ دیده می‌شود.
این نقاط با تغذیه‌های مداوم قهوه‌ای شده و سپس برگ ها می‌ریزند.
حشره کامل و پوره‌ها پشت برگ ها فضولاتی تولید می‌کنند که به صورت نقاط سیاه رنگ همراه با مایع چسبنده‌ای می‌باشد.
درختان آلوده ضعیف شده برگها قبل از خزان می‌ریزند. اگر شدت آلودگی زیاد باشد میوه‌ها هم ریزش می‌کنند.
زیست‌شناسی
زمستان را به صورت حشره کامل که از لحاظ جنسی هنوز بالغ نشده است در زیر پوستک درختان و زیر برگ های خشک درز و شکاف تنه درخت و دیوار و سایر پناهگاه ها به سر می‌برد.
طول بدن حشرات کامل حدود 3 تا 4 میلیمتر و به رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری می‌باشد. بال ها مشبک، طول بال ها تقریباً دو برابر طول بدن است. در بهار حشرات کامل مصادف با باز شدن کامل برگ ها ظاهر می‌شودند و پس از جفت‌گیری حشرات ماده داخل نسج در سطح زیرین برگ تخمریزی می‌کنند و روی آنها را با ترشحات سیاه رنگ می‌پوشاند.
پوره‌ها به فاصله 30 تا 40 روز از تخم خارج می‌شوند. دوره پورگی 4 تا 5 هفته و در این مدت پوره‌ها 5 بار جلد عوض می‌کنند.
2 تا 3 نسل در سال دارد.
کنترل
1ـ از بین بردن برگهای خشک و پوستک‌های تنه درختان
2ـ شخم پاییزه
3ـ استفاده ازسموم فسفره آلی مانند فوزالون

موضوعات مرتبط: بیماری شناسی گیاهی

حامد نظری

کارشناس ارشد تحقیقات گیاه‌پزشکی

 

بايد از ورود به منطقه سمپاشي شده تا هنگامي كه ذرات سم در آن محل معلق اند اجتناب نمود .

در هنگام ضرورت نيز بايد دستگاه تهويه كار كند و شخص از پوشش مخصوص و ماسك مناسب استفاده نمايند.

در محل هاي سمپاشي شده و نگهداري ظروف سم بايد نشانه یاعلامتي كه گوياي اين مطالب باشد در محل مناسب نصب گردد .

اين موضوع به ویژه در مورد باغات ميوه ، جاليزكاري و سبزي كاري ضروري و گاهي اوقات اجباري است .

لذا در مورد برداشت و کاربرد دوباره ظرف های یاد شده به افراد هشدارهای لازم داده شود.

پس از انجام عمليات سمپاشي بايد تمام پوشش و لباس ها را تعويض نمود و در جاي خشك و خنك نگهداري شود.

در آخر نيز نسبت به امحاءظروف طبق انچه گفته شد اقدام گردد.

باید توجه داشت آفت کش های آلی پایدار¹ مانند آلدرین،لیندین، ددت و ...از نظر نحوه نگهداری و چگونگی امحا باید دقت و توجه بسیار فراوان و زیر نظر کارشناسان با تجربه و ماهر و با ظرافت انجام گردد.

موضوعات مرتبط: سم شناسي

نادر آزادبخت

محقق و پژوهشگر بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی لرستان

بي ترديد آگاهي و دانايي، برترين گوهر و ويژگي انسان براي شناخت هر چه بيشتر خود و دستيابي به آرمانها و اهداف اوست. به رغم تلاش و كوشش هاي فراوان و باور نكردني در زمينه آفرينش و پيدايش دانسته ها، يافته ها، شيوه ها و راهكارهاي گوناگون اطلاع رساني و آگاهي يابي نمي توان و نبايد بر اين پيشرفت ها نقطه پاياني نهاد و دلخوش به داشته ها و سرمايه هاي مادي و معنوي موجود بود. طي قرون و اعصارگذشته، بشر در پي آن بوده است با تبادل دستاوردها و يافته هاي ارزشمند و گاه بي بديل خود، دنيايي متفاوت تر و آكنده از آرامش، رفاه، عدالت و برابري و پيراسته از تلخ كامي ها، رنج ها، تنگناها، ناداني ها و بن بست هاي گذشته بيافريند. هر چند امروزه در اين راه به كاميابي هاي چشمگير و نماياني رسيده و البته ناكامي ها و تنگناهاي جديدي پيش روي وي رخ نموده است اما با اين همه در زمان و شرايطي كه هزينه تجربه اندوزي، مهارت يابي و به عبارتي عبرت پذيري به نحو روز افزوني افزايش يافته است بايد بر پايه خرد جمعي، چاره اي انديشيد و طرح و انديشه اي نو، كارآمدتر و راهگشاتر پي افكند تا همگان با آسان ترين، كمترين زمان و ارزان ترين امكان بتوانند به پاسخ سوالات و افزايش اندوخته هاي تجربي دست يابند. كشاورزي در يك نگاه، حوزه اي تجربي، اجتماعي، پيچيده، پويا و با پيشينه اي به بلنداي تاريخ و آكنده از كامروايي ها و ناكامي هاست اگر در ساير زمينه ها و علوم به ويژه علوم تجربي ضرورت هم انديشي، تبادل دانسته ها و تجربيات در ميان كاربران، نخبگان، فعالان و دانش آموختگان آن بخش امري انكارناپذير است به نحو و در افقي بالاتر اين معنا در كشاورزي (به مفهوم عام) و روزآمد خود ضروري تر و مهم تر مي نمايد. از اين رو بايد همه ي صاحب نظران، سياست گذاران، انديشه ورزان ، دانش آموختگان و جامعه مدني مرتبط با بخش كشاورزي در پي تهيه و تدوين «سامانه جامع اطلاع رساني كشاورزي كشور» و پيگير تحقق آن باشند. به راستي در روزگاري كه هر آن، ده ها يافته و نوآوري پديدار، ثبت و مطرح مي گردد ديگر پذيرفتني و منطقي نيست كشاورزان و كاربران اين حوزه همچنان در محنت و درگير تنگناهاي اطلاع رساني و رفع نيازهاي علمي و فني خود باشند. به نظر مي رسد با وجود ظرفيت هاي موجود در اطلاع رساني كشور به ويژه صدا و سيماي كشور و تلاش هاي دلسوزانه و پيشرفت هاي صورت پذيرفته، راه اندازي و پي گيري ﺟﺪي شبكه خبري مستقل راديويي و تلويزيوني در بخش كشاورزي از سوي وزارت جهاد كشاورزي، صدا و سيماي جمهوري اسلامي، سازمان هاي مردم نهاد و... در وضع موجود بيش و پيش، از هر برنامه اي توقع و ضرورتي دو چندان يافته است. با توجه به اهداف، وظايف مصوب قانوني و رسالت ديني، ملي و بين المللي وزارت جهاد كشاورزي در زمينه ي تأمين امنيت غذايي و ايمني(سلامت غذا) از سويي و گسترش فزاينده و باورنكردني بيماري ها وعوارض جبران ناپذير ناشي از كاربرد غير علمي، غير اصولي و بي رويه ي مواد شيميايي به ويژه كودهاي شيميايي و آفت كش هاي كشاورزي از سوي ديگر بايستي همگان به ويژه مسئولان و متوليان قانوني بخش كشاورزي تمام همت، توانمندي و امكانات مادي و معنوي بخش را با نگاهي ژرف تر و هدفمندتر به توليد هرچه بيشتر راهكارها و فرآيندهاي توليد غذاي سالم و فراهم نمودن انگيزه ها، شرايط و بستر مورد نياز آن به كار گيرند. بي شك هرگونه غفلت و كوتاهي از اين معنا تهديدي جبران ناپذير و مايه ي بروز خسارت جدي بر كشور به ويژه نيروهاي انساني- موتور متحرك توسعه و رشد كشور- خواهد گرديد. با توجه به ضرورت اطلاع رساني و آگاهي بخشي به دوستداران و علاقمندان منابع طبيعي و محيط زيست، پرداختن به موضوعي كه در دو سه سال اخير ريه هاي تپنده ي زاگرس مركزي به ويژه در استان هاي ايلام، لرستان، كرمانشاه، فارس و كردستان را به نحو فزاينده و غير قابل تصور درگير نموده است يعني پديدارشدن عارضه اي چند بعدي، كمتر شناخته شده و پيچيده با نام عمومي زوال و خشكيدگي بلوط بيش از پيش رسالت و وظيفه اي انكارپذير است. اين عارضه را با توجه به ابعاد و سرعت گسترش و قدرت تخريب كنندگي آن مي توان نوعي سونامي زيستي و تهديد جدي منابع پايه در سطح كشور به ويژه استان هاي ياد شده به شمار آورد. بي شك درخت بلوط با توجه به مشخصات و پيشينه آن، كاركردها و نقش هاي انكارناپذيري در توسعه و پايداري منابع طبيعي و محيط زيست طبيعي كشور به ويژه استان هاي زاگرس مركزي ايفا مي نمايد بنابراين شناخت دقيق تر و عالمانه تر اين عارضه نيازمند عزم و تلاش ﺟﺪﻱ، فراگير، دقيق و رعايت بيشترين صرفه جويي در زمان است.كوتاهي و چشم فروبستن از آنچه رخ نموده است آهنگ كاهش جدي و بحران زاي تنوع زيستي و دست نيافتن به امنيت غذايي و پيدايش چالش هاي جدي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي را در پي خواهد داشت.