بخش تحقیقات گیاه پزشکی استان لرستان

ترانسپوزون:

توالی هايي از DNA هستند که قادرند جايگاه خود را درون ژنوم سلول طی فرايند Transposition تغيير دهند. در نتيجه موجب ايجاد تغييرات درون ژنوم و نهايتاً ايجاد جهش می گردند. 

ویژگی های ترانسپوزون ها:

این قطعات DNA چند ویژگی خاص دارند یعنی اگر قطعه ای از DNA چنین ویژگی هایی را داشته باشد می توان به آن ترانسپوزون اطلاق کرد:

اولین و مهمترین ویژگی آنها وجود توالی های تکراری معکوس در دو سر ترانسپوزون هاست. این موضوع را به دو صورت می توان توضیح داد:

1- یعنی توالی سر 5’ یک رشته همانند سر 5’ رشته ی دیگه است      

'5AACCCG3’NNNNNNNN5’CGGGTT3

’3TTGGGC5’NNNNNNNN3’GCCCAA5

2- یعنی سر 5’ یک رشته مکمل سر 3’ همان رشته است (به توالی بالا نگاه کنید).

تصور می شود این توالی ها در مکانیسم ورود و خروج ترانسپوزون ها به داخل ژنوم دخالت می کنند.

دومین ویژگی آنها وجود ORF هایی است  که آنزیمی به نام ترانسپوزاز را کد می کنند که برای جابجایی لازم است. (همه ی ترانسپوزون ها لزوما این ناحیه را ندارند)

سومین ویژگی که لزوما در همه ی ترانسپوزون ها مشاهده نمی شود وجود ژن کدکننده (ORF) هایی است که محصولاتی را کد می کنند که در جابجایی نقشی ندارند، مثلا ژن مقاومت به آنتی بیوتیک ها در باکتری ها.

ترانسپوزون هایی که ویژگی دوم را ندارند برای جابجا شدن در ژنوم نیاز به وجود ترانسپوزون های دیگری  روی همان کروموزوم دارند.