بخش تحقیقات گیاه پزشکی استان لرستان

آزادبخت نادر*,خسروي نژاد كبري,طراحي محمدجواد 

* خرم آباد، مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي لرستان، بخش تحقيقات گياه پزشکي

 مقدمه: آفلاتوكسين ها، گروه بزرگي از مايكوتوكسين ها هستند كه آلودگي به آنها مي تواند موجب بروز عوارضي چون سندرم ريه، سرطان مري، تضعيف سيستم ايمني و سرطان كبدي، جلوگيري از ساخته شدن RNA و پروتئين و هموآگلوتيناسيون در انسان مي شوند. همچنين آلودگي با آفلاتوكسين عارضه هاي متعددي در دستگاه تناسلي، گوارشي و تنفسي ايجاد مي كند و در اثر داشتن قدرت تومورزايي و مسموميت، مايه بروز عوارض متعددي در دام ها مي گردند. اين تحقيق با هدف تعيين ميزان و فراواني آلودگي ضايعات نان به آفلاتوكسين در استان لرستان و مقايسه آن با استانداردهاي معتبر جهاني اعلام شده از سوي سازمان بهداشت جهاني(WHO)  و سازمان خواربار ملل متحد(FAO)  انجام گرديد.

مواد و روش ها: اين تحقيق مقطعي به روش ميداني و آزمايشگاهي با نمونه گيري از 180 نمونه ضايعات نان خشك در سال 1385 و با توزيع تصادفي در سطح استان لرستان و تشخيص آلودگي نمونه ها به آفلاتوكسين با استفاده از دستگاه HPLC فلورسانس انجام گرفت. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و در سطح 5% صورت گرفت.

يافته ها: ميزان متوسط انواع آفلاتوكسين B1، B2، G1، G2 و مجموع انواع آفلاتوكسين در ضايعات نان خشك مورد بررسي (آلوده، نيمه آلوده و سالم) در سطح استان لرستان به ترتيب عبارت است از: 22.5304، 2.4369، 0.1923، 0.1022 و (µg/kg)25.2636. ميزان متوسط كمترين و بيشترين آلودگي به آفلاتوكسين نوع B1 و مجموع انواع آفلاتوكسين به ترتيب مربوط به شهرهاي خرم آباد (42.9403 mg/kg و 47.7153 mg/kg) و بروجرد (1.8611 mg/kg و 1.9833 mg/kg) است. ميزان متوسط آفلاتوكسين نوع B1 در انواع نان هاي آلوده، نيمه آلوده و سالم به ترتيب 64.0536، 1.9167،(mg/kg)  0.5629 و ميزان متوسط مجموع انواع آفلاتوكسين در انواع نان هاي آلوده، نيمه آلوده و سالم به ترتيب 72.0257، 1.999 و 0.5753 (mg/kg) است. همچنين ميزان آفلاتوكسينِ نوع 29 B1 نمونه از 180 نمونه، بيش از حد استاندارد و ميزان مجموع انواع آفلاتوكسين 18 نمونه نيز بيش از حد استاندارد بوده است.

بحث و نتيجه گيري: نتايج مطالعات انجام شده نشان داد شير گاوهايي كه از نان خشك تغذيه مي كنند داراي مقادير فراواني از متابوليت هاي آفلاتوكسين است بنابراين تا حد امكان بايد از مصرف نان هاي خشك در تغذيه دام و مصرف انساني خودداري كرد.

كليد واژه: آفلاتوكسين، ضايعات نان، آسپرژيلوس و مايكوتوكسين ها