بخش تحقیقات گیاه پزشکی استان لرستان

علي دهقاني و محمد صالحي

مراكز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي لرستان و فارس

       بيماري فيتوپلاسمايي  غنچه درشت يا تورم‌جوانه( big bud ) يكي از بيماري‌هاي مهم گوجه‌فرنگي(Lycopersicum esculentum) در دنيا است. در بازدید های  تابستان  سال 1389 و1390 از مزارع گوجه‌فرنگي شرق استان لرستان در منطقه دورود علائم بیماری غنچه درشت گوجه فرنگی مشاهده گردید. علائم بارز بیماری عبارت بودند از: کوچک ماندن، باریک شدن، ضخیم شدن و  رنگ پریدگی برگ ها ، ارغوانی شدن  رگبرگ ها در  قسمت زیرین برگ ،کاهش فاصله میانگره ها، ضخیم شدن ساقه ،  رشد جوانه های جانبی ساقه و تغییرات گل شامل بزرگ شدن کاسبرگ ها و تبدیل کاسه گل به جسمی کیسه مانند و گل سبزی، راست ایستادن شاخه های انتهایی  عدم تشکیل میوه و کوتولگی گیاه. با روش ژانگ و همکاران ( 1998) از بافت رگبرگ میانی  5 بوته گوجه فرنگی علائم دار در طبیعت ،  بوته های  گوجه فرنگی  آلوده شده در شرایط گلخانه و یک بوته فاقد علائم دی ان ای کل  استخراج گردید. در آزمون  واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) مستقیم  با استفاده از جفت آغازگر P1/P7  الودگی نمونه های دی ان ای   استخراج شده  از گوجه فرنگی علائم دار در طبیعت و بوته های گوجه فرنگی مایه زنی شده با پیوند به فیتوپلاسما به اثبات رسید و قطعات  1800 جفت بازی تکثیر شد. تحت همین شرایط در نمونه های دی ان ای گوجه فرنگی سالم چنین قطعه ای  تگثیر نگردید. بر اساس علائم بیماری ، انتقال با پیوند و واکنش مثبت در آزمون PCR   مستقیم، بیماری غنچه درشت گوجه فرنگی در استان لرستان  ماهیت فیتوپلاسمایی دارد. وضعیت گسترش بیماری در دست بررسی است. هرگونه اعلام مشخصات مشکوک به علائم بیماری در گوجه کاری های استان، به تکمیل معلومات منطقه ای و اتخاذ راهکارهای کنترلی کمک می نماید.